Mərkəzi Gömrük Hospitalının Mama-ginekologiya şöbəsinin mama-ginekoloqu Leyla Qaçaylı “Həkim məsləhəti” rubrikasında “Hamiləlikdə dərman istifadəsi” mövzusunda məlumat verib.
Hamiləlik dövrü qadın orqanizmində özünəməxsus dəyişikliklərlə xarakterizə olunan xüsusi bir dönəmdir. Hamiləlikdə ananın heç bir sağlamlıq problemi olmadığı hallarda belə, bəzi vitamin və mineral qəbuluna ehtiyacı vardır. Hamilənin günlük vitamin və mineral ehtiyacı artdığına görə qəbul edilən qida maddələri artmış təlabatı kifayət qədər ödəyə bilmir, əlavə vitamin, mineral qəbuluna ehtiyac yaranır.
Hamiləlikdə yaranan bir sıra sağlamlıq problemlərində isə, dərmanların istifadəsi lazım gəlir, ancaq bu zaman diqqətli olmaq lazımdır. Belə ki, dərman maddələri ciftdən keçərək dölə zərər verə bilər. Bu səbəbdən hamiləlikdə hər bir dərman maddəsi həkim tövsiyyəsi ilə qəbul olunmalıdır.
Hamiləlikdə istifadə olunan vitamin və minerallar.
Hamiləlik dövründə vitamin və mineral yetməzliyinin əsas səbəbləri kifayət qədər qida maddələri qəbul etməmək, zərərli vərdişlər və hamiləliyə az çəki ilə başlamaqdır.
Fol turşusu.
Hamiləlik dövründə qanda fol turşusunun miqdarı azalır. Fol turşusu yetməzliyi meqaloblastik anemiya və döldə anomaliyaların yaranmasına səbəb olur. Adı çəkilən vitamin döldə sinir borusunun inkişafında xüsusi yer turur və yetməzliyi zamanı sinir borusunda defekt yaranmasına səbəb olur. Fol turşusu hamiləliyin birinci trimestrində qəbul edilir. Hamiləliyin ilk 3 ayında istifadəsi mütləq olan tək vitamindir.
D vitamini.
Hamiləlikdə D vitamini yetməzliyi neonatal qıcolmalar, döldə sümüklərin və dişlərin qeyri-düzgün inkişafına səbəb olur. Bu vitaminin artıq dozda qəbulu isə toksikdir. D vitaminin qəbulu 12-ci həftədən etibarən başlanılır və ehtiyac olduğu halda hamiləliyin sonuna qədər istifadə olunur.
B qrup vitaminlər.
B qrup vitaminlərdən B6 və B12 vitamini xüsusi əhəmiyyətə malikdir. B6 vitaminin yetməzliyi zamanı hiperemezis gravidarum – hamilənin həddən artıq qusması, preeklampsiya və dölün sinir sistemində pozulmalara rast gəlinir.
B12 vitamin yetməzliyində də meqaloblastik anemiya, dölün bətndaxili ölümü və sinir sistemində pozulmalar aşkarlana bilir.
HAMİLƏLİKDƏ MİNERALLAR.
Hamiləlikdə dəmir istifadəsi.
Hamiləlik dövründə dəmir təlabatı xüsusilə 2-3-cü trimestrdə artır. Dəmir yetməzliyində anemiya, immunitet sistemində pozulmalar və vaxtından əvvəl doğum təhlükəsi artır. Anemiya (Hb<11.0g/dl) rast gəlindiyi zaman dəmir preparatına başlanılmalıdır.
Kalsium istifadəsi.
Hamiləlikdə Ca ehtiyacı 33% artır. Balanslaşdırılmış qidalanma zamanı bu tələbat ödənilir. Ca yetməzliyi hallarında hipertenziya və preeklampsiya rast gəlinməsi riski artır.
Yod istifadəsi.
Hamiləlikdə yod yetməzliyi döldə kretinizm, əqli gerilik, erkən doğum riskinin artması hallarına səbəb ola bilir. Eyni zamanda artıq miqdarda qəbulu döldə qalxanabənzər vəzinin qeyri-düzgün böyüməsi ilə nəticələnir.
Omega-3 istifadəsi.
Omega-3 orqanizmə yalnız xaricdən qəbul edilən və mühüm əhəmiyyətli yağ turşusudur. Omega -3 istifadəsi dölün sinir sisteminin inkişafına, göz sağlamlığına anada ürək-damar sisteminə müsbət təsir göstərir. Bunlarla bərabər vaxtından əvvəl doğum və düşük riskinin azaltması müəyyənləşdirilmişdir. İstifadəsi hamiləliyin son 3 ayında ən az 250 mg tövsiyə edilir.
